تـــــقــوای دل

هر چند در تاریخ چند صد ساله ی مسلمانان، بسیاری از انسانهای ناشایسته، لقب «امیرالمؤمنین» را برای خود برگزیدند، امّا از نظر خداوند و رسول گرامی اش (صلی الله علیه و آله)، تنها یک نفر، لایق چنین لقبی است: حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام)؛ کسی که در قرآن به عنوان برترین مؤمن از او یاد شده است.

در هنگام قرائت قرآن، حتماً با عبارت «یا ایّها الذین آمنوا...» مواجه شده اید. این عبارت که به معنای «ای مؤمنان» است، 89 مرتبه در قرآن تکرار شده است. بسیاری از مفسران، معتقدند که این عبارت، در شأن حضرت علی (ع) نازل شده است.

مجاهد، که شاگرد ابن عباس و از مفسران به نام قرن دوم هجری، بود، می گوید: «هر چه در قرآن «یا ایها الذین آمنوا» آمده، سابقه و فضیلت آن براى على است.» (1)

امام صادق (ع) می فرمایند: «هیچ آیه ‏اى در قرآن‏ نیست که اول آن: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا باشد جز اینکه علی بن ابى طالب (ع) امیر و پیشوا و شریف و اولین مؤمن‏ در آن آیه است و هر آیه ‏اى که راهنمائى بسوى بهشت است درباره ی پیامبر و اهل بیت آن جناب و شیعیان‏ و پیروان آنها است. و هر آیه‏اى که [در آن] سخن از جهنم است درباره ی دشمنان ایشان و مخالفین آنها است؛ اگر چه آیه درباره ی پیشینیان باشد. هر آیه که مربوط به نیکوکاران است درباره ی نیکان این امت نیز جارى است و هر آیه که درباره ی شرى است درباره ی اهل شر جارى است.» (2)

حسکانی، که آیات مربوط به امام علی (ع) را جمع آوری کرده است، در ذیل عبارت «یا ایها الذین آمنوا...»، حدود 20 روایت دیگر آورده است که همه ی آنها تصریح دارند که این آیات، در شأن امام علی (ع) نازل شده است. (3) حال بهتر می فهمیم که چرا تنها کسی که ملقب به نام امیرالمؤمنین گشته، حضرت علی (ع) است.

شخصی از امام صادق (ع) پرسید: آیا ما برای خطاب قرار دادن حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه)، باید ایشان را به نام امیرالمؤمنین بخوانیم؟ حضرت فرمودند: «نه، این نام، نامى است که خدا، امیرالمؤمنین على بن ابى طالب (ع) را به آن نامیده و کسى پیش از او، به این نام نامیده نشده و بعد از او کسى به این نام خود را نمى ‏نامد، مگر کافر». (4)

پی نوشت:

1. حسکانی، عبید الله بن عبد الله، سیماى امام على علیه السلام در قرآن/ ترجمه شواهد التنزیل؛ ص32

2. بخش امامت (ترجمه جلد 23 تا 27بحار الأنوار)؛ ج‏2؛ ص268

3. حسکانی، همان، صص 30- 32

4. تحفة الأولیاء (ترجمه أصول کافى)؛ ج‏2؛ ص409

* منابع این مطلب با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث 3/5، تولید موسسه ی نور تهیه شده است.