امام علی (ع) در قرآن: وقتی خدا مسخره می کند!

عبارت «شأن نزول» برای آیات قرآن، زمانی به کار می رود که مفسران و علما، می خواهند دریابند، که آیا، آیه ای از قرآن هست که به خاطر اتفاقی تاریخی، بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شده باشد؟ مثالهای بسیاری برای وقایع تاریخی که در پی آنها، آیه یا آیاتی نازل شد می توان آورد. مثلاً سوره ی کوثر، زمانی نازل شد، که حضرت رسول (ص)، دل شکسته از کینه ورزی و تهمت گویی کافران و منافقان، در رنج وفات دو فرزند پسر خود، غصه دار بود. که در مقابل سخنان این کافران، خداوند در سوره ی کوثر بیان کرد: «من به تو کوثر عطا کردم. پس برای شکر خدایت نماز بخوان و قربانی کن. هر کس به تو ابتر گفت، نسل خودش قطع می گردد!» (1)

در قرآن، آیات بسیاری، در شأن حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) و درباره ی وقایع پیش آمده برای ایشان، نازل شده است.

در سوره ی بقره خداوند می فرماید: «و چون با کسانى که ایمان آورده‏اند برخورد کنند، مى‏ گویند ایمان آوردیم و چون با شیطانهاى خود خلوت کنند، مى ‏گویند در حقیقت ما با شماییم ما فقط [آنان را] ریشخند مى‏ کنیم.» (2)

نخستین زن مسلمان، نخستین زن شیعه

شاید یکی از سخت ترین تصمیمها، تصمیمی است که نخستین مسلمانان گرفتند. قرار گرفتن بین دو راهی اینکه کدام یک را انتخاب کنند: راه سخت و پرپیچ و خم اسلام و زندگی میان کافران و مشرکان و تحمل آزار و اذیت آنان، یا رد کردن هر چه محمد امین (صلی الله علیه و آله و سلم) می گوید و زندگی در آسودگی و عیش و نوش. نخستین کسانی که در این دوراهی، راه محمد (ص) را برگزیدند، به گواهی همه ی مورخان دو تن بودند: یک مرد به نام علی بن ابی طالب (علیه السلام) و یک زن به نام خدیجه بنت خویلد (سلام الله علیها).

از نظر مورخان، حضرت خدیجه (س)، نه تنها نخستین زن مسلمان، بلکه نخستین کسی بود که اسلام را باور کرد و به آن ایمان آورد. چرا که رسول خدا (ص) پس از نزول وحی، به سمت خانه آمدند و وقتی حضرت خدیجه (س) در را به روی ایشان گشودند، به محض دیدن حال و روز پیامبر (ص)، به ایشان ایمان آوردند.

مناظره امام محمد باقر(ع) با عبدالله بن نافع

«عبدالله بن نافع» از دشمنان امیرمؤمنان حضرت على علیه السلام بود و مى‎گفت: اگر در روى زمین کسى بتواند مرا قانع سازد که در کشتن «خوارج نهروان» حق با على بوده است من به او روى خواهم آورد. اگر چه در مشرق یا مغرب بوده باشد.  به عبدالله گفتند: آیا مى‎پندارى فرزندان على علیه السلام نیز نمى‎توانند به تو ثابت کنند؟ گفت: مگر در میان فرزندان او دانشمندى هست؟

گفتند: این خود سند نادانى توست! مگر ممکن است در دودمان حضرت على علیه السلام دانشمندى نباشد؟! پرسید: در این زمان دانشمندشان کیست، امام باقر علیه السلام را به او معرفى کردند و او با یاران خویش به مدینه آمد و از امام تقاضاى ملاقات کرد. امام به یکى از غلامان خویش فرمان داد بار و بنه‎ى او را فرود آورد و به او بگوید فردا نزد امام حاضر شود.

بامداد دیگر عبدالله با یاران خویش به مجلس امام آمد و آن گرامى نیز فرزندان و بازماندگان مهاجران و انصار را فرا خواند و چون همه گرد آمدند امام در حالی که جامه‎اى سرخ‎فام بر تن داشت و دیدارش چون ماه فریبنده و زیبا بود فرمود:

سپاس ویژه خدایى است که آفریننده زمان و مکان و چگونگى‎هاست حمد خدایى را که نه چرت دارد و نه خواب آنچه در آسمان‎ها و زمین است ملک اوست. گواهم که جز «الله» خدایى نیست و «محمد» بنده‎ى برگزیده و پیامبر اوست، سپاس خدایى را که به نبوتش ما را گرامى داشت و به ولایتش ما را مخصوص گردانید.

اى گروه فرزندان مهاجر و انصار! هر کدامتان فضیلتى از على بن ابیطالب به خاطر دارید بگویید.

براى حضرت ایلیا

در کتب مقدس و از جمله انجیل بارها از حضرت «ایلیا» یاد شده است. گاهى او را «آلیا» یا «ایلى‏» گفته‏ اند. این اسم در کتابهایى آمده است که قدمتى بسیار پیشتر از اسلام دارند; یعنى قبل از تکامل زبان عربى و به وجود آمدن حرفى مثل «ع‏». با این توضیح، اگر اول: آلیا، ایلیا و ایلى به جاى الف حرف ع بگذاریم مى‏ شود: عالیا، عیلیا و عیلى.

حالا دیگر حضرت ایلیا را مى ‏شناسید. او آشناى دلهاى ماست. حضرت على، علیه ‏السلام، جانشین پیامبر و پدر یازده معصوم است. او کسى است که دیوار کعبه به خاطر تولدش شکافته شد. کسى که در سیاهى شب با کوله بارى بر دوش به دستگیرى و کمک فقرا مى ‏رفت. او کسى است که شیر خدا و حیدر کرار بود و به نیروى الهى در خیبر را از جا کند.

در این مطلب به شرح ماجراهاى شگفت‏ انگیز و شیرین درباره او از زمانهایى دور پرداخته شده، زمانهایى که او را با نام «ایلیا» مى ‏شناختند.

معارف نهج البلاغه: تجارتخانه اولیاء خدا !!

دنیا موقعیت بسیار مهمى دارد براى آنان که از آن بهره گیرند؛ هم منزلگاهى است براى تهیه زاد و توشه، هم دانشگاهى است براى دروس اخلاقى و موعظه، هم محلى براى عبادت پروردگار و هم تجارت خانه اى است که انسان با سرمایه عمر وارد آن مى شود و در برابر این سرمایه مى تواند بهترین متاع ها را که همان قرب پروردگار و رضاى او و سعادت جاویدان است فراهم سازد...  در بینش دینی ما یکی از مسائلی که همیشه دارای اهمیت بوده است ؛ بحث "دنیا" و تعامل با آن است ،اسلام نسبت به دنیا و نحوه برخورد با آن دو ریکرد دارد :

1. اینکه دنیا و ظواهر آن ارزش دل بستن ندارد و چیز خوبی نیست

2. دنیا مزرعه آخرت است و فرصتی است برای سرمایه گذاری در امر آخرت

در این مقاله سعی داریم رویکرد دوم را در بینش امام علی علیه السلام بررسی کنیم .

دانشی که در سینه امام علی(علیه‌السلام) ماند!

یکی از ویژگی های مهم آدمی ، کسب علم و معرفت اوست. پایه و اساس زندگی بشری بر مبنای علم و معرفت بنا شده و در صورتی که انسان از علم و معرفت بهره ایی نداشته باشد ؛ اطلاق زندگی انسانی شایسته او نبوده و او صرفاً از زندگی حیوانی برخوردار است. علی(علیه السلام) فردی است که عنوان زندگی انسانی شایسته لحظه لحظه عمر او بوده و پیامبر او را به عنوان باب علم معرفی کرده است و به فرزندش فاطمه (سلام الله علیها) فرمود: تو را به ازدواج کسی در می آورم که اسلامش از همه قویتر و حلمش از همه با عظمت تر و در علم از همه عالم تر است.

امام علی (علیه السلام) دارای آگاهی های غیبی بسیار بود که به برخی از آنها در ادامه اشاره خواهیم کرد . او از مردم می خواست که پیش از آنکه رخت از میان آنان بربندد پرسش های خود را مطرح کنند؛ «پس از من بپرسید پیش از آنکه مرا از دست بدهید...» ( نهج البلاغه ، خطبه 93 )

امام علی(ع)در قرآن: مردی که اموال بسیار داشت

«وَ مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ کَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُکُلَها ضِعْفَیْنِ فَإِنْ لَمْ یُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیر» (1)

(و عمل کسانی که اموال خود را به طلب رضاى خدا و استوارى دادن به دلهاى خویش انفاق مى ‏کنند، مانند باغى است بر بالاى تپه‏ اى، که رگبارى به آن رسد، و دو برابر ثمر داده باشد، و اگر رگبار نرسیده به جایش باران ملایمى رسیده است، خدا به آنچه می کنید بینا است.)

اگر یک باغ بسیار بزرگ و یک چاه نفت و چند صد میلیارد پول داشتید و می دانستید که همسایه تان زندگی ساده و بخور نمیری دارد، آیا حاضر بودید، از مال خودتان به او ببخشید؟ آیا حاضر بودید آنقدر به او ببخشید که وضع خودتان بخور نمیر شود و وضع همسایه ها، رو به راه؟ شرایط امروز جامعه ی ما، می تواند میدان بزرگی برای امتحان ما باشد.

قرآن پژوهی: نزدیکی از این بیشتر؟

پیامبر زمانی نامه ای به اسقف نجران نوشت و مسیحیان نجران را به اسلام دعوت کرد. اسقف نجران هم شورایی از چهره های مذهبی و غیر مذهبی تشکیل داد و به مدینه فرستاد تا با پیامبر دیدار کنند و دلایل نبوت ایشان را مورد بررسی قرار دهند . هیات مسیحیان نجران را بین 40 تا 70 نفر نوشته اند که طبیعتا باید هیات خیلی بلند پایه ای می بودند . نمایندگان نجران به مدینه رفتند و با پیامبر دیدار کردند و با حضرت در مورد پیامبری مسیح و جایگاه مریم و مقولات نظری مثل توحید بحث و گفتگو کردند ولی در نهایت طرفین دلایل همدیگر را قبول نکردند. پیامبر که از به نتیجه رسیدن بحث و گفتگو ناامید شدند، جبرئیل این آیه را آورد و پیامبر (ص) را مامور کرد تا با کسانی که با او مجادله ( یعنی بحث بیرون از استدلال می کنند) مباهله کند. یعنی جمع بشوند و از خدا بخواهند هرکدام را که دروغگوست عذاب کند، همان جا و فی المجلس نمایندگان مسیحی از پیامبر وقت خواستند و قرار شد فردای آن روز به مباهله بروند. اسقف مسیحی قبلا به نمایندگانش گفته بود در مراسم مباهله نگاه کنید ، اگر محمد با فرزندان و خانواده اش برای مباهله آمد از مباهله با او بترسید و بکشید کنار ولی اگر با یارانش آمد نه ، با او مباهله کنید.